Column Matthijs Dierick: Van leerling tot meester
In deze column deelt trainer en lead auditor Matthijs Dierick zijn gedachten de ontwikkeling die professionals doormaken. Hoe zorgen organisaties ervoor dat alle opgedane kennis en ervaring binnen de organisatie blijft? Matthijs illustreert met praktische voorbeelden hoe kennis in de organisatie kan blijven.
Iedere vakman of professional is ooit begonnen als onwetende schoolverlater of als junior medewerker. Kijk nu eens naar jezelf: kijk eens hoe je je ontwikkeld hebt! Je bent niet meer te vergelijken met die persoon die ooit zijn of haar eerste schreden in het arbeidzame leven zette. Je opleidingen had je afgerond, je ging aan de slag, maar ik durf te beweren dat verreweg de meeste kennis en kunde is opgedaan in de jaren na die opleidingen.
Die vakman of professional (betekent toch precies hetzelfde?) heeft eindeloos veel kennis en ervaring opgedaan van de voorgangers; die oude collega’s die hun kennis hebben willen delen. In een eerdere column schreef ik dat competentie meer is dan een traininkje volgen. De meeste kennis in organisaties is niet geborgd in procedures en registers: nee, die kennis zit in de medewerkers.
Vroeger, in de middeleeuwen, waren de meeste mensen analfabeet. Toch was er al een goede structuur voor het overbrengen van kennis. De vakman moest een meesterstuk opleveren. Beoordeeld door zijn gelijken binnen het gilde werd nagegaan of iemand zijn ambacht in voldoende mate kende, om het zelfstandig te mogen uitvoeren en of de kennis en kunde voldoende was om het aan nieuwe leerlingen over te dragen. Deze benadering van meesters en leerlingen, soms ook nog gezellen, is tot in de 20e eeuw in gebruik geweest. In de eerste helft van de 20e eeuw hadden grote organisaties eigen bedrijfsscholen. De vakmannen, meesters, uit de bedrijven werden ingezet om de leerlingen op te leiden. Het grote voordeel van deze bedrijfsscholen was, dat het curriculum van de opleidingen afgestemd kon worden op de behoefte van de organisatie op het vlak van kennis en vaardigheden. De bedrijfsscholen leidden de nieuwe vakmensen op.
Tegenwoordig zie ik bij zoveel bedrijven kennis verloren gaan. Er wordt pas gedacht aan het inwerken van een nieuwe medewerker wanneer de oude vertrokken is. Waarom zou je twee mensen laten werken aan één taak? Nou: omdat, als je dat goed doet je plotseling twee mensen hebt die het kunnen doen! Ik ben een sterk pleitbezorger van de leerling - gezel - meester benadering. Met deze benadering vang je meerdere vliegen in één klap:
- Je creëert een structuur waarbij de ervaren medewerkers de jongeren het werk leren.
- Je biedt medewerkers een carrièreperspectief, want binnen het vakgebied onderscheid je verschillende niveaus en uitbreiding van het takenpakket.
- Je hoeft niet bang te zijn dat je als organisatie enorm veel kennis verliest.
- Misschien helpt het je om oudere medewerkers duurzamer in te zetten.
In deze tijd van personeelstekorten kun je op deze wij ze mensen blijven binden aan je organisatie, je kunt mensen carrièreperspectieven bieden en oudere medewerkers kunnen hun jarenlange ervaring overdragen op de jeugd. Het zorgt ook voor een band tussen jong en oud. Echt: het heeft alleen voordelen.
De paragraaf 7.1.6 ‘kennis in de organisatie’, die alleen in de ISO 9001 genoemd staat, zou in alle managementsysteemnormen moeten staan. Hoe hou je kennis vast, hoe borg je kennis overdracht én hoe hou je kennis up to date? Dat kan als volgt:
- Congressen en beurzen zijn niet alleen voor managers interessant.
- Neem eens een productiemedewerker mee naar een van je klanten: wat doet die klant met jullie product?
- Zorg voor een systematische benadering waarbinnen alle medewerkers jaarlijks iets moeten doen aan leren en ontwikkelen. Nee, dat hoeft niet meteen geld te kosten! Laat iemand een middag meelopen bij een andere afdeling.
- Iedere medewerker, op elk niveau, moet zich kunnen blijven ontwikkelen. En ja, die goed ontwikkelde medewerker kan het bedrijf verlaten, maar wat heb je liever: dat de niet ontwikkelde medewerker blijft?
Bron: Kwaliteit in Bedrijf
